Nie zatrzymuje ruchu, a wymienia tor. Poznaj PUN
Zautomatyzowana wymiana nawierzchni torowej w kilka dni zamiast tygodni, ograniczony wpływ na bieżący ruch kolejowy i możliwość prowadzenia pociągów z większą prędkością niemal od razu po zakończeniu robót – właśnie takie efekty zapewnia wykorzystanie maszyny PUN. Polskie Linie Kolejowe S.A. intensyfikują ich zastosowanie w pracach utrzymaniowych i modernizacyjnych, stawiając na precyzję, wydajność i bezpieczeństwo.
Co to jest PUN?
PUN to potężna, wieloczłonowa maszyna torowa, która wykonuje złożone prace w sposób ciągły, przesuwając się po torze. W ramach jednego przejazdu maszyna demontuje starą nawierzchnię – szyny i podkłady – a następnie układa nowe elementy toru, wyrównuje je i stabilizuje. Działa jak zgrany zespół specjalistów, tyle że z precyzją automatów. Dzięki tej technologii wymiana nawierzchni na kilku kilometrach toru może zająć zaledwie kilka dni. To znaczący krok naprzód w porównaniu z tradycyjnymi metodami, które wymagały kilkutygodniowego zamknięcia linii lub pracy etapami.
Szybciej, precyzyjniej, bezpieczniej
Maszyny PUN to nie tylko wydajność – to również bezpieczeństwo. Zautomatyzowany proces minimalizuje udział pracowników w niebezpiecznym środowisku. Prace prowadzone są w trybie dwuzmianowym, co pozwala maksymalnie skrócić czas ingerencji w infrastrukturę. Dzięki temu linia kolejowa może być szybciej przywrócona do ruchu – a często nawet nie trzeba jej całkowicie wyłączać z eksploatacji.
Co równie ważne – tor ułożony przez PUN spełnia wysokie wymagania i jest często gotowy do prowadzenia ruchu z większą prędkością niż wcześniej.
Gdzie pracuje PUN?
Tylko w pierwszej połowie 2025 roku maszyny PUN były wykorzystywane m.in. na trasach:
- Żywiec – Zwardoń, gdzie wymieniono około 37 km torów w trudnym, górskim terenie,
- Stary Sącz – Piwniczna – Rytro, gdzie po modernizacji prędkość pociągów wzrośnie z 50 km/h do nawet 90 km/h,
- Malbork – Elbląg, gdzie trwa wymiana obu torów na łącznej długości ok. 50 km w ramach kompleksowej rewitalizacji,
- Stawiany – Sława Wielkopolska, gdzie tor został ułożony z użyciem materiałów staroużytecznych i dostosowany do prędkości 120 km/h.
PUN-y wykorzystywane są zarówno w ramach dużych inwestycji modernizacyjnych, jak i prac utrzymaniowych prowadzonych przez jednostki PLK S.A. Jedna maszyna PUN ma długość nawet 600 metrów i umożliwia wymianę do 1000 metrów toru dziennie, a w sprzyjających warunkach nawet do 2000 metrów – to tempo nieosiągalne dla tradycyjnych metod wymiany torów.
Ciszej i szybciej – tor bezstykowy
Jednym z efektów zastosowania PUN jest zabudowa tzw. toru bezstykowego, w którym szyny są zgrzewane lub spawane na całej długości. Brak klasycznych połączeń oznacza:
- cichsze przejazdy pociągów (mniej hałasu dla mieszkańców i pasażerów),
- większą trwałość nawierzchni,
- wyższe prędkości jazdy.
Tor bezstykowy stał się dziś standardem w modernizowanej infrastrukturze kolejowej i nieodłącznym elementem nowoczesnego utrzymania i eksploatacji linii kolejowych.
Technologia, która realnie przyspiesza kolej
Zastosowanie maszyn PUN pozwala nie tylko skrócić czas napraw i ograniczyć ich wpływ na pasażerów, ale również zmniejszyć koszty eksploatacyjne w całym cyklu życia infrastruktury – mniej przerw w ruchu, bardziej efektywnie zarządzanie sprzętem, większa trwałość nawierzchni. Dodatkowo maszyny umożliwiają wykorzystanie materiałów regenerowanych – np. reprofilowanych szyn lub podkładów z innych projektów, co zwiększa efektywność gospodarowania materiałami. Poprzez automatyzację procesów oraz wykorzystanie materiałów regenerowanych, PLK S.A. obniżają koszty utrzymania sieci kolejowej i zmniejszają wpływ prowadzonych prac na środowisko. To realna korzyść dla budżetu i zrównoważonego transportu. Spółka planuje dalsze rozszerzanie zastosowania maszyn PUN – zarówno w pracach inwestycyjnych, jak i w pracach utrzymaniowych prowadzonych przez zakłady linii kolejowych.
Galeria
